แนะนำเรื่องแบบย่อๆ
ประสบการณ์จากแพลงก์ตอนตัวเล็กแต่สร้างแรงผลักดันที่ยิ่งใหญ่ให้กับฉัน
คืนนี้ฉันก็ได้พบกับความจริงในห้องLabที่เรียกว่า "ทะเล"
ข้อมูลเบื้องต้นของเรื่องนี้
เป็นบันทึกถึง...ทะเล
ที่มีแรงบันดาลใจจากสิ่งมีชีวิตตัวเล็กๆที่เรียกว่า...แพลงก์ตอน
ดวงดาวแพลงก์ตอน
ในสมุดเลกเชอร์(lacture)
วิชาแพลงก์ตอนวิทยาที่เพื่อนๆชอบยืมไปถ่ายเอกสารในช่วงเทศกาลสอบ
จะมีคำย่อที่รู้กันในหมู่เพื่อนฝูงจนถึงรุ่นน้องในสาขาวิทยาศาสตร์ทางทะเลที่ได้รับการสืบทอดตำราเรียนเล่มเก่า
นั่นคือ คำว่า “ pk. “ pk. เขียว หรือ
phytopk. (pk.ที่เป็นผู้ผลิตเบื้องต้นในระบบนิเวศทางทะเล)
ใครที่เป็นสมาชิกใหม่หรือรุ่นน้องที่ไม่ได้สนิทกันมากอาจจะงงๆว่า pk. คืออะไร แต่ในนามของเด็ก Marine Science ต้องรู้แน่ว่า คือ plankton (แพลงก์ตอน) สิ่งมีชีวิต
ทั้งพืชและสัตว์ที่ล่องลอยไปตามกระแสน้ำ
ไม่สามารถว่ายน้ำไปยังทิศทางที่ต้องการได้อย่างอิสระ
มีขนาดเล็กที่ตาเปล่ามองไม่เห็นจนถึงขนาดใหญ่ที่สามารถมองเห็นได้และจับมากินอย่างแมงกะพรุนที่แสนจะกรุบกรอบเวลาเคี้ยวอยู่ในปาก
แบ่งได้เป็น แพลงก์ตอนพืช ที่เป็นสาหร่ายต่างๆ เช่น ไดอะตอม
ที่เป็นอาหารอันโอชะของแพลงก์ตอนสัตว์ซึ่งเป็นพวกที่สองในกลุ่มแพลงก์ตอน เช่น
ตัวอ่อนของสัตว์หลายชนิด พวกกุ้ง ปู กั้ง หอย ปลาบางชนิด
ในชั่วโมงเรียนทฤษฎีวิชาแพลงก์ตอนวิทยาฉันจะเข้าเรียนทุกคาบเนื่องจากเป็นผู้เสียสละในฐานะผู้ที่คอยเสนอสมุดเลกเชอร์ในช่วงสอบ
(เหมือนเป็นsaleยังไงก็ไม่รู้)
ทำให้ฉันต้องกอบโกยความรู้ที่หน้าจอคอมคอมพิวเตอร์และคำพูดที่อาจารย์พูดพร้อมกันลงในสมุดเลกเชอร์เล่มเล็กให้มากที่สุด
ไม่ใช่ว่าฉันจะเป็นคนขยันอะไรมากมาย
แต่ด้วยภาระหน้าหน้าที่ที่ค้ำคอและแววตาที่น่าสงสารของเพื่อนๆจนทำให้ฉันต้องดำรงตำแหน่งนี้ราวกับนายกรัฐมนตรีเป็นเวลาถึง
4 ปี ฉันลงจากตำแหน่งนี้เมื่อจบการศึกษา
อย่างที่บอกไปแล้วว่าฉันไม่ใช่คนขยันมากมายฉันจึงยอมใช้สิทธิ์ที่เพื่อนๆใช้กันไปแล้วในชั่วโมงเรียนทฤษฎีวิชาแพลงก์ตอนวิทยา
ฉันจึงไม่เข้าเรียนวิชาLabแพลงก์ตอนโดยอ้างเหตุผลที่ว่าไปห้องสมุดหาความรู้อื่นนอกเหนือจากตำราเรียน
ตั้งแต่หนังสือพิมพ์ที่เคาท์เตอร์ นิตยสาร วารสาร จนถึงนิยาย เรื่องสั้นต่างๆ
ขลุกตัวอยู่จนหมดวันโดยไม่เข้าเรียนวิชาLabแพลงก์ตอนเลย
มีอยู่วันหนึ่งที่มีเรียนวิชาLabแพลงก์ตอนแต่ห้องสมุดหยุดบริการ
ฉันไม่มีที่ไปเพราะที่หอไฟก็ดับถ้าจะนอนก็คงจะร้อนก็เลยต้องทำใจไปเรียนวิชาLabแพลงก์ตอน
ด้วยความที่ไม่ค่อยได้เข้าเรียนจึงมีไม่รู้ว่าแพลงก์ตอนแต่ละชนิดหน้าตาเป็นอย่างไร
วันนี้เลยรู้จักหนึ่งตัวเจ้าไดโนแฟลกเจลเลต (Dinoflagelate)
ก็คือ แพลงก์ตอนธรรมดาชนิดหนึ่งเมื่อแรกเห็นจากกล้องจุลทรรศน์
มีหนวดสามารถเคลื่อนไหวได้ เจ้าไดโนแฟลกเจลเลตทำให้เกิดน้ำทะเลเปลี่ยนสี
(Red tide) หรือที่ชาวบ้านเรียกว่า “ ขี้ปลาวาฬ ”
ซึ่งเป็นปรากฏการณ์ธรรมชาติที่เกิดขึ้นเนื่องจากการเพิ่มจำนวนอย่างรวดเร็วของแพลงก์ตอนพืชจนทำให้น้ำทะเลเปลี่ยนสีไปจากสีน้ำทะเลธรรมชาติ
เมื่อเจ้าไดโนแฟลกเจลเลตมีการเพิ่มจำนวนอย่างรวดเร็วในระยะเวลาอันสั้น
(Bloom) ทำให้น้ำทะเลเปลี่ยนสีเป็นสีแดง
บางครั้งเห็นน้ำทะเลเป็นสีเขียว สีแดง สีน้ำตาลแดง ส่งผลต่างๆ เช่น
เจ้าไดโนแฟลกเจลเลตสามารถสร้างสารพิษได้
เมื่อหอยกินไดโนแฟลกเจลเลตนี้เข้าไปพิษจะสะสมอยู่ในหอยโดยไม่ทำอันตรายแก่หอยแต่จะส่งผลต่อคนที่กินหอยตัวนั้นและอาจจะเกิดพิษอัมพาตได้ซึ่งจะทำให้คนเสียชีวิต
ฉันรู้แค่นั้นในวิชาLabแพลงก์ตอน
พอเลิกเรียนดูเหมือนว่าทุกอย่างจะยังเหมือนเดิม ห้องเรียนห้องเก่า
กล้องจุลทรรศน์ตัวเดิม สมุดเลกเชอร์เล่มเดิม ฉันก็ไม่ได้รู้อะไรมากกว่าเดิม
เย็นวันนั้นก็หมดไปตามแสงของดวงตะวันที่จมหายไปกับน้ำทะเล
คืนนี้พระจันทร์ถูกบดบังหลังเมฆก้อนใหญ่
ดาวดวงเล็กดวงน้อยก็พลอยหลบหน้าตามไปด้วยจึงเห็นเพียงแสงไฟสองข้างทางของมหาวิทยาลัย*
แต่ยังมีคนโรแมนติกชวนไปนั่งเล่นที่ชายหาดของคณะฯ*ยามค่ำคืน คิดอะไรของเขากันนะ
แต่ฉันก็ตามไปอย่างว่าง่ายเพียงเพราะไม่อยากเซ็งอยู่ที่หอตอนหัวค่ำ
พอลมโชยถูกหน้าความเริงร่ำก็ขับไล่ความเบื่อหน่ายออกไปหมด
ฉับกับใครอีกคนเดินเล่นอยู่ริมชายหาดไม่มีใครเอื้อนเอ่ยถ้อยคำใด
ต่างฟังบทเพลงแห่งท้องทะเลที่ขับกล่อม
ผืนฟ้าเป็นสีเดียวกับพื้นน้ำ...สีดำแห่งรัตติกาล
คลื่นเข้าหาฝั่งครั้งแล้วครั้งเล่าเพียงแผ่วเบาทำหน้าที่ไม่ได้ขาดตกบกพร่อง
ทะเลยามค่ำคืนก็โรแมนติกไปอีกแบบสักพักฉันก็ผลักใครอีกคนที่ชวนมาด้วยลงไปในน้ำทะเลมีแสงระยิบระยับเกิดขึ้นที่น้ำทะเล
เราหยุดดูกัน สวยดีในความรู้สึกฉันเอามือตีน้ำทะเลและวิ่งอยู่ในน้ำทะเลอยู่พักใหญ่
แสงเกิดขึ้นเป็นทางยาวตามที่เราเดินหรือวิ่งไป
จึงเห็นข้อดีในวันที่พระจันทร์หลบหน้าดวงดาวหลับไหล แต่ในน้ำดาวยังส่องแสง
ทำให้คิดไปถึงชั่วโมงเรียนทฤษฎีวิชาแพลงก์ตอนวิทยาที่ร่ำเรียนมา
แสงที่เกิดขึ้นเกิดจากสารประกอบพวกฟอสฟอรัสในทะเล
ฟอสฟอรัสจะเรืองแสงเฉพาะเวลาที่เกิดการเสียดสีกัน
เวลาที่มีคลื่นกระทบฝั่งแรงๆเวลากลางคืน
แต่ในน้ำนิ่งๆจะไม่มีการเรืองแสงของพวกฟอสฟอรัสเลย
ชาวประมงเรียกการเรืองแสงของฟอสฟอรัสว่า พรายน้ำ พรายทะเล หรือผีพราย
ฟังแล้วน่ากลัวฉันจึงขอเรียกเจ้าฟอสฟอรัสว่า “
ดวงดาวแห่งท้องทะเล ” ฟังแล้วน่าดูน่ามองและน่าฟังมากกว่าเพราะว่าไม่น่ากลัวและที่สำคัญสวยเหมือนดาวบนท้องฟ้า
พูดถึงการเรืองแสงในทะเลพวกแพลงก์ตอนก็สามารถเรืองแสงได้เหมือนกัน เช่น
ไดโนแฟลกเจลเลต โคพีพอด (ตัวอ่อนของลูกกุ้ง ลูกปู ลูกปลา) พวกนี้เป็น
Fluorescent plankton เป็นสิ่งมีชีวิตที่มีโปรตีนที่เรียกว่า Fluorescent protein (โปรตีนเรืองแสง) จึงเห็นแสงวับๆแวมๆคล้ายหิ่งห้อยอยู่ในทะเลยามค่ำคืน
แบคทีเรียบางชนิดในทะเลก็สามารถเรืองแสงได้เหมือนกัน เช่น พวกวิบริโอ
(Vibrio sp.) ซึ่งก่อการเรืองแสงในตัวกุ้ง
ทำให้กุ้งเป็นโรคและตายในที่สุด
ในห้องเรียนห้องเล็กมีเรื่องราวบอกกล่าวไว้อาจจะจริงหรือไม่จริงเราก็ไม่รู้
แต่ห้องเรียนห้องใหญ่ข้างนอกมีเรื่องมากมายให้เรียนรู้และค้นหาความจริงที่เคยร่ำเรียนมา
อยากเป็นนักวิทยาศาสตร์ที่ดีก็ต้องมีการค้นคว้าทดลอง
คืนนี้ฉันก็ได้พบกับความจริงในห้องLabที่เรียกว่า
“ทะเล ”
หลังจากค่ำคืนนี้หมดไปวันใหม่ก็ทำหน้าที่อย่างสม่ำเสมอ
ฉันไปเรียนวิชาแพลงก์ตอนวิทยาทั้งทฤษฎีและLabไม่เคยขาด
แอบขอบคุณดวงดาวแห่งท้องทะเลที่เสมือนแรงบันคาลใจในความใฝ่รู้
อยากรู้จักอีกหลายชีวิตที่ก่อเกิดในทะเล
จึงทำให้ฉันได้เล็งเห็นว่าการศึกษาเป็นสิ่งที่ดี ทำให้การมองโลกของเรากว้างขึ้น
มีความคิดต่างไปเมื่อได้เห็นหรือเรียนรู้อะไรที่แปลกใหม่
เราอาจจะมองโลกกันคนละมุมกันแต่เราสามารถแลกเปลี่ยนความรู้สึกกันได้
นี่คือประสบการณ์จากแพลงก์ตอนตัวเล็กแต่สร้างแรงผลักดันที่ยิ่งใหญ่ให้กับฉัน
ทะเลยามค่ำคืนก็สวยดีเหมือนกันมีหลายชีวิตเชื้อเชิญให้เราไปค้นหาด้วยความเป็นมิตร
คืนไหนว่างๆถ้าไม่มีที่ไปทะเลอาจเป็นคำตอบสุดท้าย
ลองแวะไปทะเลให้เท้าได้สัมผัสผืนทราย ให้ลมสัมผัสหน้า
ให้ดวงตาสัมผัสแสงระยิบระยับจากแพลงก์ตอนหรือดวงดาวแห่งท้องทะเล
แล้วคุณจะหลงรักทะเลยามค่ำคืนอย่างหมดหัวใจอย่างที่ฉันรัก....
บันทึกถึง....ทะเล
AromaPat
.......................................................................................................................................................
มหาวิทยาลัย*
มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลศริวิชัย วิทยาเขตตรัง
สวัสดี...เธอ
